Pożar w hali przemysłowej lub fabryce to ogromne zagrożenie zarówno dla życia ludzi jak i majątku przedsiębiorstwa. Stosując przepisy przeciwpożarowe oraz nowoczesne technologie wentylacyjne można jednak zminimalizować ryzyko pożaru oraz, gdy już się pojawi, zmniejszyć jego skalę. Zapoznaj się z poniższym artykułem i poznaj najlepszą technologię do przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się zagrożenia ogniowego jaką są divertery.

Czym są divertery?

Mianem diverterów określa się w powszechnym obiegu, rodzaj przeciwpożarowych klap odcinających. Mają one kluczowe znaczenie w zatrzymywaniu rozprzestrzeniania się pożarów, w kluczowych momentach umożliwiają odcięcie systemu wentylacyjnego pomieszczeń dotkniętych pożarem od przestrzeni gdzie pożar nie dotarł. Wszystkie rodzaje klap odcinających wyposażane są w system mechanicznego zamknięcia, uruchamiany albo poprzez topikowy wyzwalacz termiczny zatrzymujący (w zależności od podtypu w zakresie temperatur 40–300 stopni Celsjusza) albo też poprzez mechanizm spustowy elektromagnetyczny.

Klasyczne klapy odcinające były projektowane jako urządzenie pojedyncze, jednak nie zawsze umiały one zatrzymać w pełnym zakresie falę gorąca. Tego typu divertery nie były 100 procentowym zabezpieczeniem przed rozprzestrzenieniem się pożaru, z tego względu podjęto prace koncepcyjne nad nowymi wersjami urządzenia. Opracowano wiele wariantów i podtypów głównie opartych na liczbie dostępnych dróg dopływowych. Odpowiedzią na niedoskonałości pierwszych klap przeciwpożarowych było wprowadzenie na rynek wersji divertera jako tandemu dwóch klap odcinających zaopatrzonych we wspólny napęd i osadzonych we wspólnym korpusie. Tego typu divertery, wedle badań naukowych, najlepiej sprawdzają się w halach fabrycznych i magazynach.

Divertery do kanałów okrągłych i prostokątnych

Od dekady jednymi z najczęściej stosowanych rur i systemów wentylacyjnych są kanały okrągłe i prostokątne. Zastąpiły one różnego rodzaju inne rury stosowane w wentylacjach fabryk polskich w czasach PRL-u. Oczywiście do systemów wentylacyjnych należy dostosować divertery, które muszą idealnie pasować do orurowania by zapewnić bezpieczeństwo pożarowe. Tego typu klapy przeciwpożarowe muszą zapewnić dużą szczelność i zapobiec dostawaniu się jakichkolwiek cząsteczek dymu do wentylacji a to jest możliwe tylko dzięki stosowaniu wyjątkowo mocnych topików, ognioodpornych uszczelek oraz systemem nawiewu i sterowania komputerowego. Najczęściej więc do nadmienionych rodzajów rur stosowane są divertery w wersji tandemowej z zastosowaniem doszczelniających warstw powietrza.

Opisane divertery do kanałów okrągłych i prostokątnych, mogą pracować zarówno dwustanowo z zamkniętą częścią klap lub holistycznie z zamkniętą całością klap rozgraniczających. Mogą być także stosowane są do regulacji przepływu gazu jednym lub drugim kanałem. Najlepiej technologię produkcji i wdrażania klap przeciwpożarowych poznali Niemcy, których fabryki produkują najnowocześniejsze systemy w tym zakresie, jednakże polskie firmy nie pozostają w tyle wciąż wdrażając innowacje i pracując nad nowymi rodzajami i podtypami diverterów przeciwpożarowych.

Jak działają klapy przeciwpożarowe?

Podczas normalnego funkcjonowania pomieszczeń, wentylacja działa normalnie a divertery pozostają w stanie spoczynku - otwarte. Tym samym klapy odcinające umożliwiają obieg powietrza w systemie. W momencie wybuchu pożaru i wykryciu go w danym pomieszczeniu przez czujniki dymu, przepustnica nowoczesnego, skomputeryzowanego divertera zamyka się automatycznie. Ogień i dym nie mogą się już wtedy rozprzestrzeniać na kolejne pomieszczenia - oprócz przegród ściennych ognia nie przepuszcza również zaślepka divertera.

Istnieją różne rodzaje klap przeciwpożarowych: modele klasyczne działają na zasadzie sprężyny poprzez wyzwalacz termiczny z wkładką topikową. Tłumiki te reagują w temperaturze około 72 °C. Dostępne są również przepustnice z solenoidami trzymającymi lub impulsowymi, a także wersje z napędem silnikowym lub pneumatycznym. Te wymienione jako ostatnie wytrzymują największe temperatury, mogąc przetrwać nawet wybuchy czy wzrost temperatury do 280-300 stopni Celsjusza a w wyjątkowych przypadkach i więcej. Oczywiście im wytrzymalszy i lepszy diverter tym wyższa cena jego zakupu, montażu i bieżącej obsługi, lecz wraz z kosztami rośnie bezpieczeństwo. Najmocniejsze divertery poleca się szczególnie zakładom związanym z chemią czy produkcją kosmetyków oraz tworzyw sztucznych - w tych branżach ryzyko pożaru jest bardzo wysokie a możliwość temperatur wyższych niż norma po zapaleniu się substancji chemicznych bardzo realna.

Stosowanie klap przeciwpożarowych - fundament prawny

Fundamentem prawnym użytkowania diverterów przeciwpożarowych w Polsce są przepisy ustaw i rozporządzeń. Spośród nich najważniejsze są:

•    Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U.2022 poz. 2057 z późn. zm.)

•    Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690, z późn. zm.)

•    Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 56, poz. 461, z późn. zm.).

Nadmienione zapisy plasują kwestię przegród przeciwpożarowych oraz klap odcinających jako kluczową dla bezpieczeństwa przeciwpożarowego. O ile ustawa tylko nakreśla potrzebę zabezpieczenia, rozporządzenia szczegółowo regulują parametry i wymagania dotyczące poszczególnych klap przeciwpożarowych. W myśl rozporządzenia, systemy oddymiające oraz systemy klap przeciwpożarowych powinny być uruchamiane automatycznie, posiadać wysoką klasę odporności ogniowej porównywalną do szczelności ogniowej stropu. Klasa odporności klapy odcinającej powinna być wzbogacona o odporność w przenikaniu dymu. Rozporządzenie reguluje więc w znacznej mierze kwestię potrzeby montażu diverterów jednak wciąż nie są to regulacje na tyle dokładne by każdy obiekt przemysłowy lub magazynowy posiadały w pełni skomputeryzowane i bezpieczne systemy odcinania wentylacji.

Partnerem artykułu jest dsmtech.pl